Η διπολική διαταραχή είναι μια διαταραχή ψυχικής υγείας που
περιλαμβάνει ασυνήθιστες ή ακραίες αλλαγές στη διάθεση, την ενέργεια, τη σκέψη και τα επίπεδα δραστηριότητας .
Μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις,
την απασχόληση και τα οικονομικά. Για παράδειγμα, η ακραία διάθεση, η
ασυνήθιστη αισιοδοξία, η μεγαλοπρέπεια και η κακή κρίση μπορεί να οδηγήσουν σε απερίσκεπτες συμπεριφορές, όπως η δαπάνη υπερβολικών χρημάτων, η αποφυγή κατοχής, η επικίνδυνη οδήγηση, οι παράλογες επιχειρηματικές επενδύσεις και οι σεξουαλικές δραστηριότητες που δεν είναι τυπικά για το άτομο .Οι δύο πιο γνωστοί τύποι διπολικών διαταραχών είναι η διπολική διαταραχή Ι και η διπολική διαταραχή ΙΙ.
Το ποσοστό επιπολασμού για τη διπολική διαταραχή Ι στις ΗΠΑ είναι 0,6%, ενώ
το ποσοστό επιπολασμού για τη διπολική διαταραχή ΙΙ είναι 0,8%.
Συμπτώματα
Προκειμένου να πληρούνται τα κριτήρια για τη διπολική διαταραχή Ι, ένα άτομο
πρέπει να έχει τουλάχιστον 1 μείζονα καταθλιπτικό επεισόδιο και 1 μανιακό
επεισόδιο. Τα συμπτώματα μιας μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής περιλαμβάνει τα
ακόλουθα:
Καταθλιπτική διάθεση
Μειωμένο ενδιαφέρον για συνήθεις δραστηριότητες
Μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων
Αίσθημα ενοχής
Αλλαγές στο βάρος και την όρεξη
Μεταβολές στον ύπνο (π.χ. δυσκολία στον ύπνο ή στον ύπνο πολύ περισσότερο
από το κανονικό)
Ψυχοκινητικές αλλαγές (π.χ. ανησυχία ή αργές κινήσεις)
Αίσθηση κόπωσης ή σημαντικά μειωμένα επίπεδα ενέργειας
Σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία με ή χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο για αυτό, ή προηγούμενες προσπάθειες αυτοκτονίας
Δείτε επίσης: Φρόντισε την ψυχή σου, είναι ότι πιο σημαντικό έχεις..
Τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω πρέπει να είναι παρόντα κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου 2 εβδομάδων, ώστε κάποιος να πληροί τα κριτήρια για μια μεγάλη καταθλιπτική διαταραχή.
Ένα μανιακό επεισόδιο είναι μια περίοδος με ασυνήθιστη και αυξημένη ή ευερέθιστη διάθεση. Αυτά τα συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα για τουλάχιστον 1 εβδομάδα, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα. Επιπλέον, πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 3 από τα ακόλουθα συμπτώματα:
Υπερβολική αυτοεκτίμηση
Λιγότερη ανάγκη για ύπνο
Μιλώντας περισσότερο από το συνηθισμένο
Εύρος ιδεών ή σκέψεων
Διασκέδαση με το καθετί
Αυξημένη δραστηριότητα στο χώρο εργασίας, στο σχολείο ή κοινωνικά ή
σεξουαλικά
Αίσθημα ανησυχίας
Συμμετέχετε περισσότερο από το συνηθισμένο σε επικίνδυνες δραστηριότητες,
όπως είναι τα αγορά αντικειμένων, η απερίσκεπτη σεξουαλική συμπεριφορά ή
παράλογα επιχειρησιακά εγχειρήματα
Τα κριτήρια για τη διπολική διαταραχή ΙΙ είναι παρόμοια με αυτή της διπολικής διαταραχής Ι. Προκειμένου να πληρούνται τα κριτήρια για τη διπολική διαταραχή ΙΙ, ένα άτομο πρέπει να βιώνει τόσο ένα σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο, όπως περιγράφεται παραπάνω, όσο και ένα υπομανιακό επεισόδιο.
Ένα υπομανιακό επεισόδιο είναι παρόμοιο με ένα μανιακό επεισόδιο. Ωστόσο, αντί να διαρκεί τουλάχιστον 1 εβδομάδα, ένα υπομανιακό επεισόδιο διαρκεί τουλάχιστον 4 διαδοχικές ημέρες. Κάποιος που βιώνει ένα υπομανιακό επεισόδιο μπορεί να παρουσιάσει τα ίδια συμπτώματα με κάποιον που βιώνει ένα μανιακό επεισόδιο (που αναφέρεται παραπάνω). Αλλά το υπομανικό επεισόδιο δεν είναι αρκετά σοβαρό για να επηρεάσει σημαντικά την κοινωνική ή επαγγελματική λειτουργία ή να απαιτήσει νοσηλεία.
Αιτίες
Πολλοί παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αντιμετωπίσει διπολική διαταραχή. Αυτά περιλαμβάνουν:
Δομή και λειτουργία του εγκεφάλου: Η μανία, η υπομανία και η κατάθλιψη μπορεί να είναι άμεσο αποτέλεσμα εγκεφαλικής βλάβης ή εγκεφαλικής νόσου.
Φύλο: Η διπολική διαταραχή Ι είναι εξίσου πιθανή σε άνδρες και γυναίκες. Αλλά η διαταραχή της διπολικής ΙΙ είναι πιθανότερη στις γυναίκες.
Κληρονομικότητα: Ένα άτομο του οποίου ο γονέας έχει διπολική διαταραχή είναι 10 φορές πιο πιθανό να αναπτύξει τη διαταραχή από κάποιον στο γενικό πληθυσμό. Τα συγκεκριμένα γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο διπολικής διαταραχής. Αλλά δεν εγγυώνται ότι το άτομο θα το αναπτύξει.
Διπολική και κατάχρηση ουσιών
Τα άτομα με διπολική διαταραχή έχουν υψηλότερο ποσοστό χρήσης ουσιών από το γενικό πληθυσμό. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με διπολική διαταραχή Ι έχουν διαταραχές της χρήσης ουσιών, ενώ στη διπολική Ι το 37% παρουσιάζει πρόβλημα με το αλκοόλ. Άτομα με διπολική διαταραχή μπορούν να χρησιμοποιήσουν ουσίες για να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα, ειδικά για τον έλεγχο της διάθεσης.
Τα άτομα που χρησιμοποιούν ουσίες μπορεί αρχικά να παρουσιάσουν μείωση στα συμπτώματα και ως εκ τούτου αισθάνονται ότι αντιμετωπίζουν αυτά τα συμπτώματα. Αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να βρεθούν σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
Η χρόνια κατάχρηση και απόσυρση τείνουν να επηρεάζουν τη διάθεση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κατάχρηση ουσιών και τελικά εξάρτηση.
Μια άλλη θεωρία υποδηλώνει ότι η χρήση χρόνιας ουσίας μπορεί να αποκαλύψει τη διπολική διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι η χρήση μιας ουσίας μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων της διπολικής διαταραχής που διαφορετικά δεν θα ήταν αισθητή.
Φαρμακευτική Αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της διπολικής
διαταραχής και της διαταραχής της χρήσης ουσιών. Τα αντικαταθλιπτικά, όπως η
βενλαφαξίνη (Effexor) και η βουπροπιόνη (Wellbutrin), έχουν δείξει θετικά
αποτελέσματα σε όσους αγωνίζονται τόσο με καταθλιπτικά συμπτώματα όσο και με διαταραχή χρήσης ουσιών. Τα αντισπασμωδικά, όπως το βαλπροϊκό (Depakote) και η καρβαμαζεπίνη (Tegretol), έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της
διπολικής διαταραχής.
Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με την φαρμακευτική αγωγή τείνει να φέρει τα
καλύτερα αποτελέματα θεραπείας. Μια ποικιλία θεραπευτικών τεχνικών μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο στη διπολική διαταραχή όσο και στη χρήση αλκοόλ.
Συγκεκριμένα, η Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) επικεντρώνεται στο πώς οι σκέψεις κάποιου σχετίζονται με τις ενέργειες και τα συναισθήματά τους. Το CBT μπορεί να ενθαρρύνει ένα άτομο να σκέφτεται με τρόπους που οδηγούν σε πιο υγιεινές ενέργειες. Η Διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία (DBT) είναι παρόμοιο με το CBT, αλλά δίνει μεγαλύτερη έμφαση στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Το άτομο μπορεί να ενθαρρυνθεί να επικεντρωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης των συναισθημάτων. Η ομαδική ψυχοθεραπεία επίσης έχει σημαντικά αποτελέσματα.
Η άσκηση επίσης έχει βρεθεί ότι βοηθάει στην διπολική διαταραχή και κυρίως στην καταθλιπτική διάθεση. Τέλος η εκπαίδευση (βιβλία και βίντεο) σχετικά με τη διπολική διαταραχή και τη διαταραχή χρήσης ουσιών είναι επίσης χρήσιμη και
ωφέλιμη.
Πόλυ Κεφαλά – Ψυχολόγος
Βsc Ψυχολογία, Βsc Επικοινωνία, Μsc Κλινική/ Κοινοτική Ψυχολογία
Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
