Σε γενικές γραμμές η ατοπική δερματίτιδα είναι ένα χρόνιο πρόβλημα το οποίο απαιτεί εργασία, αφοσίωση και ενασχόληση δική μας, δηλαδή των γονέων.
Όταν δω στο ιατρείο ένα παιδί με ατοπική δερματίτιδα, εξηγώ στους γονείς ότι είναι κάτι που θα μας απασχολήσει πολλούς μήνες, πιθανότατα μερικά χρόνια.
ΔΕΝ είναι κάτι το οποίο λύνεται έτσι γρήγορα ή απλά
Σε πολλά παιδιά βλέπουμε όμως σημαντική βελτίωση με καλή διαχείριση και υπομονή.
Η ατοπική δερματίτιδα («έκζεμα») είναι συχνά δύσβατο πρόβλημα.
Μερικά παιδιά έχουν τρομερό κνησμό και μπορεί η ατοπική δερματίτιδα σε αυτή την περίπτωση να κυριεύσει τη ζωή της οικογένειας:
Από τη φαγούρα δεν μπορούν τα παιδιά να ηρεμήσουν και δεν μπορούν να κοιμηθούν. Ξύνονται, από το πολύ ξύσιμο ανοίγουν πληγές, οι πληγές επιμολύνονται…
Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται πραγματικά Ιώβεια υπομονή, πολλή ενασχόληση, πολλούς γιατρούς, πολλές κρέμες, πολλές δοκιμές, πολλές αλλαγές και σε κάποιες περιπτώσεις πολλά φάρμακα.
Συνήθως το έκζεμα εντοπίζεται στις καμπτικές επιφάνειες, δηλαδή στο μέσα μέρος του αγκώνα, πίσω από το γόνατο, σε καρπούς, σε αστραγάλους, αλλά μπορεί να υπάρχει και παντού στο σώμα.
Στα βρέφη και τα μωρά ξεκινά συνήθως από το τριχωτό της κεφαλής σαν έντονη νινίδα (και εννοώ έντονη!) και στο πρόσωπο, αλλά μπορεί πραγματικά να το βρείτε σε όλο το σώμα.
Δηλαδή, έρχεται και φεύγει. Θα έχετε καλύτερες μέρες που θα νομίζετε σχεδόν ότι το έχετε ξεφορτωθεί και άλλες μέρες που θα το βλέπετε να γίνεται χάλια, πολλές φορές από το τίποτα, χωρίς να καταλαβαίνετε τι έχει συμβεί. Αυτό δυσχεραίνει αρκετά και τη θεραπεία.
Γι’ αυτό συστήνουμε όταν κάνετε αλλαγές, να ΜΗΝ τις κάνετε συχνά, εκτός αν βλέπετε ότι κάτι το ξεκινήσατε και χειροτερεύει άμεσα σημαντικά την κατάσταση.
Όταν π.χ. έχετε ξεκινήσει μια νέα κρέμα, συστήνουμε να την κρατήσετε για εβδομάδες, αν όχι μήνες, μέχρι να είστε σίγουροι αν η κρέμα αυτή ταιριάζει καλά στο δέρμα του παιδιού σας ή όχι. Δεν είναι κάτι το οποίο το βάλατε για 2-3 μέρες, βλέπετε ότι το δέρμα έγινε λίγο πιο κόκκινο, λέτε «δεν κάνει» και τη βάζετε στην άκρη.
Πολύ χαρακτηριστικό σε οικογένειες με μέλη με ατοπική δερματίτιδα, είναι να έχουν… 26 κρέμες στο μπάνιο, διότι δεν τους έχει πει κανείς (μα κανείς! 😧) ότι έχει πάντα τόσο μεγάλη εναλλαγή η συμπτωματολογία που ΔΕΝ αξίζει αμέσως να φεύγετε και να πηγαίνετε στο επόμενο προϊόν.
Δείτε επίσης: Τips που θα σε βοηθήσουν να κάνεις το παιδί σου ανεξάρτητο
Ο καθένας βέβαια – και είναι ευνόητο αυτό – προσπαθεί για μια γρήγορη και ιδανική λύση, ψάχνοντας την καλύτερη κρέμα. Το πρόβλημα είναι πως συνήθως δεν υπάρχει Η Καλύτερη Κρέμα για την ατοπική δερματίτιδα, γιατί αλλιώς θα υπήρχε μόνο αυτή στο εμπόριο.
Προσωπικά ξέρω κρέμες που πάνε ωραιότατα σε κάποια παιδιά και στο επόμενο παιδί μπορεί να τη συστήσω και να μην του κάνει απολύτως τίποτα και να πω «Αφήστε το, υποχρεωτικά θα πάμε σε κάτι άλλο, χρησιμοποιήστε την εσείς στον εαυτό σας».
Οι περισσότερες από αυτές τις κρέμες είναι ποιοτικά πολύ καλές και εφ’ όσον δεν είναι φαρμακευτικές, μπορεί να τις χρησιμοποιήσει ο καθένας στην οικογένεια. Περιέχουν συχνά λάδι νυχτολούλουδου ή άλλα βοτανικά λάδια τα οποία βοηθούν και είναι δυστυχώς ακριβές, οπότε είναι οπωσδήποτε κρίμα να πεταχτούν ή να αφεθούν σε μια άκρη.
Τι βοηθά ή επιβαρύνει την ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα);
Σε γενικές γραμμές βλέπουμε βελτίωση το καλοκαίρι, ιδιαίτερα όταν τα παιδιά είναι πάρα πολύ έξω, κάτω από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Όχι πως αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τα ψήνουμε στον ήλιο 😉, αλλά η UV ακτινοβολία γενικότερα βοηθάει. Βλέπει κανείς πως μόλις ξεκινάει το φθινόπωρο και τα ρούχα και αλλάζει ο καιρός, χειροτερεύει πάλι το δέρμα.
Το δέρμα χειροτερεύει επίσης όταν είναι άρρωστα, οι ιώσεις δηλαδή φέρνουν εξάρσεις του εκζέματος.
Η ατοπική χειροτερεύει επίσης όταν επιμολύνονται τα τραύματα είτε με βακτήρια είτε με τον ιό του έρπητα ή της ανεμευλογιάς. Είναι μια από τις λίγες περιπτώσεις που λέμε πως αξίζει το παιδί να έχει εμβολιαστεί για ανεμευλογιά.
Βλέπουμε κακή εικόνα επίσης όταν η φροντίδα είναι ανεπαρκής, δηλαδή όταν μόνο μια φορά στο τόσο οι γονείς θυμούνται να βάλουν κρέμα στο παιδί.
Επίσης το έκζεμα αντιδρά άσχημα όταν το παιδί είναι κάτω από πολύ πίεση και στρες. Χαρακτηριστικά το βλέπουμε σε παιδιά ηλικίας Δημοτικού, όταν έχουν τεστ και διαγωνίσματα, χαλάει και το δέρμα τους παράλληλα ή όταν υπάρχει ένταση στην οικογένεια.
Τι βοηθάει πραγματικά στην ατοπική δερματίτιδα;
1. Υπομονή και Επιμονή
Πρέπει πραγματικά να ξέρουμε πως αυτό είναι κάτι με το οποίο θα ασχολούμαστε για πολύ καιρό και να ξέρουμε ότι δεν πειράζει, εμείς θα βάζουμε κάθε μέρα κρέμα στο παιδί, τουλάχιστον δυο φορές τη μέρα – πρωί και βράδυ – εκτός αν το δέρμα είναι άψογο.
Θα κοιτάξουμε να βρούμε μια κρέμα να μη γλιτσιάζει ολόκληρο το παιδί και θα κάνουμε και τακτικά μπάνιο με ό,τι μας συστήνει ο γιατρός μας.
Συνήθως χρησιμοποιούμε λιπαρά, ελαιώδη αφρόλουτρα, τα οποία δεν τα τρίβουμε μετά, αλλά τα σκουπίζουμε ταμποναριστά για να στεγνώσει το παιδί και μετά να βάλουμε ένα λεπτό στρώμα κρέμας.
Το μπάνιο πρέπει να είναι σύντομο και όχι πάρα πολύ ζεστό. Το πάρα πολύ ζεστό νερό ερεθίζει το δέρμα, το κοκκινίζει και δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα.
Όσο μπορείτε να μείνετε στις απλές καλλυντικές κρέμες (εννοώ τις μη φαρμακευτικές) και τις κηραλοιφές που βοηθούν πολύ, τόσο χρόνο κερδίζετε χωρίς τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι κορτιζονούχες κρέμες ή τα φάρμακα (αντιβιοτικά, αντιισταμινικά που συχνά δίνονται σε τεράστιες ποσότητες σωρετικά, κάποια παιδιά χρειάζεται να πάρουν και κορτιζονούχο φαρμακευτική αγωγή από το στόμα).
‘Ετσι θα έχετε λιγότερες ή και καθόλου επιπτώσεις στη μετέπειτα υγεία του ακόμα και σε άλλα επίπεδα.
Μερικές φορές βλέπω δυστυχώς παιδιά (ημι)μόνιμα παστωμένα με ισχυρές κρέμες κορτιζόνης και διάφορα φάρμακα για αυτό το θέμα, αντιβιοτικά για την επιμόλυνση, μετά το αντιβιοτικό δημιουργείται μύκητας στο στόμα κτλ. Σε αυτά τα παιδιά με τον καιρό η υγεία πάει περίπατο…. Κάτι που ξεκινάει από το δέρμα, προχωράει και σε αναπνευστικό, έντερα και άλλα.
Προσπαθήστε να μην απογοητεύεστε. Ναι, το δέρμα είναι πράγματι άσχημο στην όψη, και ταλαιπωρείται το παιδί και εσείς επίσης.
Μπορείτε να ζητήσετε να σας φτιάξουν καλλυντική κρέμα με έλαιο νυχτολούλουδου (Evening primrose oil) ή έλαιο μπουράντζας (Borago officinalis ή βοράγινο το φαρμακευτικό) αν μπορείτε να τα βρείτε, μιλήστε με το δερματολόγο να σας φτιάξει κάτι.
Το έλαιο νυχτολούλουδου θεωρείται καλό και για εσωτερική χρήση (δηλ. πόσιμη), μιλήστε με το γιατρό σας. Σε παιδιά με ατοπική δερματίτιδα είναι κάτι το οποίο αξίζει να γίνει σε μορφή κούρας για τουλάχιστον 3-4 μήνες για να μπορείτε να αξιολογήσετε κατά πόσον βοηθάει ή όχι.
Δείτε επίσης: Τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο που δεν είναι γαλακτοκομικά
2. Προβιοτικά για το έκζεμα
Επίσης σημαντικά για παιδιά με ατοπική δερματίτιδα είναι τα προβιοτικά. Το μητρικό γάλα περιέχει πολλά προβιοτικά, είναι και για αυτόν το λόγο από τις καλύτερες τροφές.
Επανέρχομαι πάλι στη μαμά που μου έγραψε, η οποία τα κάνει στην ουσία όλα σωστά και προσπαθεί τα μέγιστα. Νομίζω πως της αξίζει έπαινος κι όχι να στεναχωριέται!
Εάν δεν βελτιώνεται ορατά το δέρμα, είναι γιατί αυτή τη στιγμή είναι το μέγιστο που μπορεί να φτάσει και αν δεν τα έκανε όλα αυτά, κατά πάσα πιθανότητα το παιδί της θα είχε πολύ μεγαλύτερα προβλήματα. Το γεγονός ότι το θηλάζει στην ηλικία των 6 μηνών, προσέχει πολύ τη διατροφή της… Είναι φοβερή αυτή η μαμά! 😍
Διαβάστε σε αυτό το άρθρο για τροφές με προβιοτικά. Αξίζει επίσης να κάνετε τουλάχιστον μια δοκιμή με προβιοτικά συμπληρώματα, τόσο η μαμά, αν θηλάζει, όσο και το παιδί. Αν σκρολάρετε σε αυτήν τη σελίδα θα βρείτε μερικά καλά προβιοτικά που συστήνω, αλλά υπάρχουν εννοείται και πολλά άλλα.
Συνήθως κάνουμε τουλάχιστον μια κούρα 3μήνου, αλλάζοντας το σκεύασμα κάθε μήνα. Το μικροβίωμα του σώματος έχει μεγάλη σχέση και με το εξωτερικό δέρμα. Ο σκοπός είναι να εποικήσουμε το έντερο με όσο περισσότερα στελέχη «καλών» βακτηρίων.
3. Ελαφριά και καλή Διατροφή για ατοπική δερματίτιδα
Σε αυτό το θέμα θα πρέπει σίγουρα να συνεννοηθείτε και με το γιατρό σας, τον αλλεργιολόγο που έχει ενδεχομένως δει και εξετάσει το παιδί, υπάρχουν ορισμένα πράγματα τα οποία πιθανώς το παιδί σας να μη «σηκώνει», αλλά μπορείτε να ρίξετε και μια ματιά στον Οδηγό Ενισχυτικής Διατροφής τον οποίο συστήνω εγώ και από εκεί και πέρα και από αυτόν θα πρέπει να αφαιρέσετε αυτά τα οποία το παιδί σας δεν επιτρέπεται να φάει.
4. Μπάνια και Κομπρέσες
Κατ’ αρχάς και πριν το ξεχάσω, το καλύτερο μπάνιο είναι το μπάνιο στη θάλασσα!! 🏖
Στο σπίτι δοκιμάστε τα δύο εξής μπάνια/τοπικές εφαρμογές:
α) Μπάνιο με αραιωμένο παραδοσιακό μηλόξυδο
Στο περιεχόμενο μιας παιδικής μπανιέρας, βάζουμε ένα ποτήρι παραδοσιακό μηλόξυδο και αφήνουμε το παιδί να καθίσει μέσα και να πλατσουρίσει, ώστε να πάει παντού και σκουπίζουμε ξανά ταμποναριστά και του βάζουμε την κρέμα του. Είναι πολύ καλό για τον κνησμό, καθώς το μηλόξυδο έχει γενικά πολλές καλές επιδράσεις στο δέρμα και περιέχει φυσικά προβιοτικά.
β) Κομπρέσες με μαύρο τσάι
Το δεύτερο που μπορείτε να κάνετε μάλλον πιο τοπικά, είναι κομπρέσες με μαύρο τσάι:
Βράζετε μαύρο τσάι (τύπου Lipton ή English Breakfast), το αφήνετε κρυώσει και το βάζετε είτε σε γάζα, είτε σε χαρτί κουζίνας. Εγώ συνήθως βάζω γάζα ή ένα βαμβακερό πανάκι, το μουσκεύω, το στίβω για να μη στάζει παντού και το βάζω στα πιο προβληματικά σημεία.
Στα πολύ μικρά παιδιά μπορείτε να τυλίξετε έναν επίδεσμο ή αν είναι πίσω από το γόνατο να βάλετε μια κάλτσα ή ένα βαμβακερό καλσόν από πάνω, για να συγκρατήσετε την κομπρέσα στη θέση της.
Τα μεγαλύτερα παιδιά θα καθίσουν και θα αφήσουν την κομπρέσα στη θέση της χωρίς να την πειράξουν.
5. Κατάλληλα Ρούχα για την ατοπική δερματίτιδα
Αποφύγετε τα συνθετικά ρούχα όσο μπορείτε, επίσης όποιο ρούχο «γρατζουνάει» όπως π.χ. μάλλινο κασκόλ ή μάλλινα πουλόβερ δεν πρέπει να φοριέται κατάσαρκα.
Τα περισσότερα ρούχα που μπορείτε να βρείτε σήμερα στο εμπόριο είναι δυστυχώς συνθετικά ή περιέχουν πολυεστέρα για λόγους κόστους. Θα διαπιστώσετε πως όταν π.χ. προσπαθήστε να βρείτε κάλτσες χωρίς πολυεστέρα (PE) ή πολυαμίδιο (PA) ή πολυπροπυλένιο (PP), είναι πολύ πολύ δύσκολο και όταν βρίσκετε π.χ. κάλτσες που είναι 98% βαμβάκι και μόνο 2% ελαστάνη όπως π.χ. της Falke, είναι πανάκριβες! 😵
Δείτε επίσης: Πως να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό των παιδιών, σημαντικές συμβουλές
Εάν το παιδί σας πρέπει οπωσδήποτε να φορέσει ρούχα με μεγαλύτερα ποσοστά PE ή PA, πλύνετέ τα καλά, συνήθως έρχονται από το εργοστάσιο με διάφορες ουσίες επάνω τους (και εννοείται μυρίζουν αντίστοιχα!). Πλένετε τα ρούχα αυτά μια φορά με ένα πολύ ήπιο απορρυπαντικό και φορέστε τα τότε στο παιδί.
Ιδανικά πάντως, το παιδί θα έπρεπε να φοράει μόνο φυσικές ίνες, δηλαδή μόνο βαμβάκι, μετάξι, λινό. Δεν εννοώ ότι θα είναι η πριγκίπισσα που θα κυκλοφορεί στα μετάξια όλη μέρα 🤣, αλλά αναφέρομαι και στο μετάξι γιατί υπάρχουν ειδικά ρούχα για παιδιά με ατοπική δερματίτιδα τα οποία είναι μακριά και το μετάξι αποδεδειγμένα μειώνει τον κνησμό και την ανάγκη για κρέμες καλλυντικές ή φαρμακευτικές.
Πρόκειται για πιτζάμες που μπορεί να φορεθούν κάτω από τα ρούχα ή κάτω από το άλλο πιτζαμάκι το βράδυ αν κάνει πολύ κρύο. Αυτές που γράφουμε εμείς εδώ στην Ελβετία είναι οι Dermasilk, είναι πραγματικά ακριβές, αλλά σε μεγάλο βαθμό τις αναλαμβάνει το ταμείο.
Μερικές φορές με ρωτούν, δηλαδή με αυτό θα φτιάξει;
Πολλές φορές, σε παιδιά με ήπια μορφή ατοπικής δερματίτιδας, ναι, φτιάχνει από μόνο του. Αυτό συμβαίνει γιατί μειώνει τον κνησμό, οπότε αφήνει το παιδί το δέρμα ήσυχο και έτσι έχει τη δυνατότητα να «ηρεμήσει» το δέρμα και να είναι σε γενικά καλύτερη κατάσταση.
Στην πραγματικότητα αυτό το οποίο μπορούμε να αναμένουμε από μια τέτοια πιτζάμα είναι να διατηρείται σε μια καλή κατάσταση το δέρμα χωρίς κρέμες ή με λιγότερες κρέμες. Δρουν επίσης και αντιβακτηριακά λόγω της επικάλυψης με ιόντα αργύρου, οπότε έχουμε λιγότερες επιμολύνσεις και κατ’ επέκταση λιγότερες αντιβιοτικές κρέμες, λιγότερα αντιβιοτικά, λιγότερα φάρμακα.
Εναλλακτική Θεραπεία για την Ατοπική δερματίτιδα
1. Ομοιοπαθητική
Έχω δει πολύ όμορφα αποτελέσματα με Ομοιοπαθητική. Δύσκολη η επιλογή σκευάσματος για την ατοπική δερματίτιδα και απαιτεί οπωσδήποτε επαγγελματία. Βρείτε έναν καλό ομοιοπαθητικό στη περιοχή σας και θα δείτε πως ακόμα κι αυτός μπορεί να χρειαστεί μια, δυο ή και τρεις προσπάθειες για να προσεγγίσει ομοιοπαθητικά το πρόβλημα αυτό, αλλά έχω δει ωραιότατες εκβάσεις ορισμένες φορές.
2. Βελονισμός
Αντιστοίχως το άλλο με το οποίο έχω πολλή προσωπική εμπειρία είναι ο βελονισμός, στα μικρότερα παιδιά με laser, στα μεγαλύτερα παιδιά μετά τα 8-9 έτη χρησιμοποιούμε λεπτότατες βελόνες, σχεδόν σαν τρίχες.
Ενδιαφέρον έχει νομίζω σε αυτό το σημείο να συζητήσουμε ότι στο βελονισμό, το δέρμα θεωρείται τμήμα του αναπνευστικού συστήματος. 😮
Αυτό ίσως σας θυμίζει κάτι; Πολλά παιδιά με ατοπική δερματίτιδα και αλλεργίες, εκδηλώνουν αργότερα αλλεργικό άσθμα ή/και αλλεργική ρινίτιδα.
Δηλαδή: εμπειρικά παρατηρούμε και χωρίς γνώσεις βελονισμού, πως τα δερματικά προβλήματα συνδέονται πολύ συχνά με αναπνευστικά προβλήματα, συγχρόνως ή αργότερα.
Στην ουσία η θεραπεία και τα σημεία που χρησιμοποιούνται έχουν σχέση πάντοτε και με το αναπνευστικό. Δεν είναι δηλαδή αποκλειστικά «δερματικά σημεία», αφού το δέρμα και το αναπνευστικό ανήκουν στο ίδιο σύστημα μεσημβρινών (γραμμών πάνω στο σώμα με συγκεκριμένα σημεία βελονισμού και συγκεκριμένη θεραπευτική λειτουργία).
Επίσης υπάρχει στενή σχέση του αναπνευστικού συστήματος και με το έντερο και γι’ αυτό ο συνδυαμός που συνήθως επιλέγεται συνδυάζει και σημεία βελονισμού που επηρεάζουν την εντερική λειτουργία και την πέψη.
Γι’ αυτό αν ρωτήσετε το βελονιστή «Αυτό το σημείο τι κάνει;» θα σας πει κάτι του τύπου «Αυτό είναι καλό για την πέψη, το έντερο, την κοιλιά.» Κι εσείς ίσως θα αναρωτηθείτε «Μα εγώ το χω φέρει για την ατοπική δερματίτιδα και για τη φαγούρα, τι σχέση έχει η πέψη;;» Και όμως, έχει!
Αυτά από εμένα γύρω από το θέμα της ατοπικής δερματίτιδας. Αυτό που θα ήθελα να σας μείνει είναι να μην απογοητεύεστε, να κάνετε υπομονή και να εξηγείτε και στα παιδιά σας πως θα χρειαστεί κι εκείνα να κάνουν υπομονή, αλλά σιγά σιγά, με τη βοήθειά σας και με τη δική τους συνεργασία, τα πράγματα σταθεροποιηθούν και θα είναι καλύτερα!
