Η καταρρίχηση στις σχισμές του βουνού, ανάμεσα σε χαρουπιές και σκίνους, είναι ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσουμε μια όψη του νησιού που δεν ξέραμε ότι υπάρχει.
«Αν ρωτήσεις έναν Κρητικό πού βρίσκεται ο μεγαλύτερος καταρράκτης στην Ελλάδα, θα σου πει στην Έδεσσα. Δεν ξέρει ότι βρίσκεται στα Χανιά, στο φαράγγι Πέρδικα, και έχει ύψος 240 μέτρα. Από αυτό καταλαβαίνεις ότι ο μέσος Κρητικός δεν γνωρίζει την ομορφιά που υπάρχει δίπλα στο σπίτι του». Ο Γιάννης Μπρομοιράκης σίγουρα την ξέρει. Εκπαιδευτής και πρόεδρος του Παγκρήτιου Ομίλου Διάσχισης και Εξερεύνησης Φαραγγιών (ΠΟΕΦ), με εμπειρία 15 χρόνων στο canyoning, έχει στο ενεργητικό του περί τις 1.500 διασχίσεις σε 27 χώρες του κόσμου.
«Η Κρήτη έχει πάνω από 250 πεζοπορικά και τεχνικά φαράγγια. Εμείς ασχολούμαστε κυρίως με τη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή με τα φαράγγια που χρειάζονται σχοινιά και εξοπλισμό, τα οποία υπολογίζουμε ότι είναι 90. Τα σημαντικότερα, ομορφότερα και με το μεγαλύτερο τουριστικό ενδιαφέρον βρίσκονται στον νομό Λασιθίου και στο νότιο Ηράκλειο. Στα Λασιθιώτικα Όρη, από τη νότια μεριά του Οροπεδίου Λασιθίου, το οποίο είναι και ο μεγαλύτερος τροφοδότης νερού για τα φαράγγια που μας ενδιαφέρουν».
Για τον μέσο άνθρωπο που δεν έχει ασχοληθεί ποτέ στη ζωή του με το σπορ, τι είναι το canyoning; «Το canyoning είναι το πέρασμα ενός φαραγγιού που έχει νερό. Στην Κρήτη δεν έχουμε όλη τη χρονιά –ούτε όλες τις χρονιές– νερό. Γι’ αυτό συνήθως τα φαράγγια είναι κατάλληλα για canyoning για δύο τρεις μήνες, από Γενάρη μέχρι Μάρτη». Τις περιόδους που τα φαράγγια δεν έχουν νερό, οι φίλοι του αθλήματος μπορούν να κάνουν rappel (καταρρίχηση) σε ξερό πεδίο. Ένα φαράγγι μπορούν να το διασχίσουν άτομα κάθε ηλικίας που διατηρούν μια σχετικά καλή φυσική κατάσταση. «Από 8 έως 65 ετών. Σίγουρα, βέβαια, το canyoning απευθύνεται σε ανθρώπους υγιείς και διατεθειμένους να εκτεθούν σε κάποιο ύψος».
To φαράγγι της Άρβης έχει μήκος 1,7 χλμ. Περιλαμβάνει ένα σκοτεινό κομμάτι 200 μ., το οποίο μπορείς να διασχίσεις μόνο με φακό. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Παρότι τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός φύσης και περιπέτειας –στον οποίο εντάσσεται το canyoning– αποκτά όλο και μεγαλύτερη απήχηση, δεν έχει ακόμα φτάσει στο σημείο να συνεισφέρει ουσιαστικά στην αλλαγή του τουριστικού προφίλ του νησιού. «Επικουρικά, ναι, αυτού του τύπου οι δραστηριότητες βοηθούν. Όμως, αν σκεφτείς ότι έρχονται κάποια εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο στην Κρήτη, οι οποίοι κλείνονται σε ένα ξενοδοχείο, τρώνε, πίνουν, λιάζονται και φεύγουν, το ποσοστό των ανθρώπων που ψάχνουν την ενδοχώρα και πραγματικά ενδιαφέρονται για τέτοιες δραστηριότητες είναι πολύ μικρό. Τους υπολογίζω σε 400 τον χρόνο. Σε σχέση με παλαιότερα, όμως, που δεν ενδιαφερόταν κανείς, είναι σημαντικό».
Ακούγοντας τον Γιάννη να μιλάει για τα κρητικά φαράγγια και να περιγράφει τις εμπειρίες του σε αυτά, καταλαβαίνεις ότι αναφέρεται σε έναν κόσμο που δεν έχει καμία σχέση με την Κρήτη των παραλιών που κατά κύριο λόγο ξέρουμε. «Τις πρώτες φορές που άνοιξα διαδρομές και μπήκα μέσα σε κάποια φαράγγια, ήμουν σε μέθη επί έναν μήνα», θυμάται. «Ήταν τόσο εξωπραγματικό αυτό που έβλεπα». Αξίζει να πάρει κανείς το θάρρος να το δοκιμάσει. Για να δει ορμητικούς καταρράκτες, να κάνει βουτιές σε παγωμένες λίμνες, να περπατήσει σε σχισμές του βουνού ανάμεσα σε ψηλά τοιχώματα και να αιωρηθεί με τα σχοινιά σε κάθετους βράχους, ενώ από πάνω του τριγυρίζουν φιλοπερίεργες σκάρες. «Γύπες, δηλαδή. Τους συναντάμε πολύ συχνά, είναι κατά κάποιον τρόπο συνοδοιπόροι μας. Δεν υπάρχει περίπτωση να πλησιάσουν, γιατί φοβούνται. Όμως παρακολουθούν».
Ο άνθρωπος που ανατριχιάζει στην ιδέα να κρεμαστεί από έναν βράχο, ενώ εκατό μέτρα πάνω από το κεφάλι του περιφέρεται ένα άγριο πουλί που εποπτεύει τις κινήσεις του, είναι αυτός που πρέπει να δοκιμάσει canyoning. Γιατί αν κάτι μπορείς να κερδίσεις από αυτό το σπορ, είναι το να αναμετρηθείς με τους φόβους σου. «Πρέπει να πιστέψεις στον εαυτό σου και να πεις “μπορώ”. Να βρεθείς μόνος, “ολόγυμνος” και εκτεθειμένος και να προσπαθήσεις να προεκτείνεις τα όριά σου. Να δεις ότι τελικά είσαι κάτι πιο μεγάλο από αυτό που νόμιζες. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένας υγιής άνθρωπος αντιμετωπίζει το canyoning σαν μια ένεση αυτοπεποίθησης, που θα του δώσει ώθηση να πάει τη Δευτέρα στη δουλειά, να ακολουθήσει το πρόγραμμα και τη ρουτίνα του, χωρίς να τον φθείρει η καθημερινότητά του».
INFO: • Για να κάνετε canyoning επικοινωνήστε με τον ΠΟΕΦ (canyon.gr), το Cretan Adventures (cretanadventures.gr) ή το Cretan Οutdoor Adventures (cretan-outdoor-adventures.com).
• Αναζητήστε στα βιβλιοπωλεία το βιβλίο του Γιάννη Μπρομοιράκη «Canyoning στα φαράγγια της Κρήτης» (Road, 2007), που περιλαμβάνει 34 φαράγγια. Μέχρι το τέλος της χρονιάς αναμένεται να είναι έτοιμη και μια νέα έκδοση με 65 φαράγγια.
ΜΕ ΒΑΘΜΟ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ
1. Παναγιά / Ηράκλειο
Στενό και συμπαγές φαράγγι, μήκους 1,2 χλμ., με χαρουπιές, λυγιές, κυπαρίσσια και σκίνους. Ο μεγαλύτερος καταρράκτης του είναι 15 μ.
Βαθμός δυσκολίας: 2 στα 6.
Χρόνος κατάβασης: 2 ώρες.
Εκκίνηση: Κάτω από το χωριό Καλάμι.
Τερματισμός: Στην Παναγία Κεραλιμενιώτισσα.
2. Βολαχά / Ηράκλειο
Πιο ανοιχτό φαράγγι από το προηγούμενο, μήκους 2,8 χλμ., με πεύκα και μεγαλύτερους καταρράκτες.
Βαθμός δυσκολίας: 3 στα 6.
Χρόνος κατάβασης: 3½ ώρες.
Εκκίνηση: Νότια του χωριού Καπετανιανά.
Τερματισμός: Στον οικισμό Αϊ-Γιάννης.
3. Πορτέλα / Ηράκλειο
Ξεχωριστό φαράγγι, μήκους 3,5 χλμ., με νεογενή ασβεστολιθικά πετρώματα, που είναι αρκετά μαλακά, γι’ αυτό και το νερό παίρνει μια ελαφρώς λευκή απόχρωση.
Βαθμός δυσκολίας: 4,5 στα 6.
Χρόνος κατάβασης: 5-6 ώρες.
Σημείο εκκίνησης: Χωριό Χόνδρος.
Τερματισμός: Χωριό Καστρί.
4. Χα / Λασίθι
Το φαράγγι του Χα είναι το πιο ιδιαίτερο της Κρήτης, με 27 καταρράκτες και κάθετα τοιχώματα ύψους 400 μ. (Φωτογραφία: ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Πολύ ιδιαίτερο φαράγγι, μήκους 1,6 χλμ., με διαυγές νερό και 27 καταρράκτες. Τα κάθετα τοιχώματά του φτάνουν τα 400 μ. ύψος. Είναι στενό, με μέγιστο πλάτος τα 6-7 μ. και ελάχιστο τα 40 εκ. Σε περίπτωση ανάγκης δεν μπορείς να φύγεις από κανένα σημείο της διαδρομής, αλλά πρέπει να φτάσεις έως το τέλος.
Βαθμός δυσκολίας: 4,5 στα 6.
Χρόνος κατάβασης: 4 ώρες.
Εκκίνηση: Από σημείο νότια της Θρυπτής.
Τερματισμός: Χωριό Μοναστηράκι.
5. Άρβη / Ηράκλειο
Ξεχωριστό φαράγγι, μήκους 1,7 χλμ., με ένα σκοτεινό κομμάτι 200 μ. Το κενό ανάμεσα στα τοιχώματα κάποια στιγμή κλείνει και χρειάζεσαι φακό για να περάσεις. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει σε περίπου 100 φαράγγια σε όλο τον κόσμο και η Άρβη είναι το πιο σημαντικό ελληνικό φαράγγι τέτοιου τύπου.
Βαθμός δυσκολίας: 5-5,5 στα 6.
Χρόνος κατάβασης: 2½ με 3 ώρες.
Εκκίνηση: Nότια του χωριού Αμιράς.
Τερματισμός: Χωριό Άρβη.
