Με μια πρώτη σκέψη, η άμμος μας φαίνεται κάτι εντελώς κοινό και αδιάφορο. Ωστόσο ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ρεπορτάζ του BBC εξηγεί γιατί η άμμος είναι πολύτιμη, πωλείται στη μαύρη αγορά και έχει πυροδοτήσει εκρήξεις βίας το τελευταίο διάστημα. Και αυτό γιατί την άμμο ο άνθρωπος την χρησιμοποιεί σχεδόν παντού.
Για αυτό και αυξάνονται τα περιστατικά βίας για την άμμο. Ένας επιχειρηματίας από την Νότιο Αφρική δέχθηκε πυρά τον περασμένο Σεπτέμβριο. Δύο χωρικοί στην Ινδία σκοτώθηκαν σε ανταλλαγή πυρών τον Αύγουστο και ένας Μεξικανός ακτιβιστής για το περιβάλλον δολοφονήθηκε τον Ιούνιο.
Αν και αυτοί οι θάνατοι έγιναν σε μέρη που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα έχουν την ίδια αιτία. Ανήκουν στο τελευταίο κύμα βίας που πυροδοτεί η μάχη για ένα από τα πιο σημαντικά προϊόντα του αιώνα μας: την απλή άμμο. Η άμμος μετά το νερό είναι ο δεύτερος φυσικός πόρος που καταναλώνεται πιο συχνά από τους ανθρώπους.
Χρησιμεύει σχεδόν παντού
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, όσο κι αν φαίνεται περίεργο η άμμος είναι κρίσιμης σημασίας συστατικό στην καθημερινή ζωή μας. Είναι ένα από τα βασικά υλικά που χρησιμοποιείται για το τσιμέντο και την κατασκευή των σύγχρονων μεγαλουπόλεων. Κτίρια, γραφεία και σπίτια κατασκευάζονται με άμμο. Το ίδιο και οι δρόμοι, καθώς η άσφαλτος περιέχει μεγάλες ποσότητες άμμου. Το γυαλί από τα παράθυρα των σπιτιών ακόμη και η οθόνη των έξυπνων κινητών τηλεφώνων κατασκευάζεται από άμμο.
Ο πλανήτης είναι γεμάτος με άμμο που βρίσκεται σε τεράστιες ερήμους από την Σαχάρα μέχρι την Αριζόνα και σε παραλίες από την Ευρώπη μέχρι την Κίνα. Ωστόσο, ο πλανήτης δεν μπορεί να καλύψει τις ανθρώπινες ανάγκες σε άμμο.
Πως γίνεται αυτό;
Το πρόβλημα είναι το είδος της άμμου που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Η άμμος της ερήμου είναι σε μεγάλο βαθμό άχρηστη.
Ο μεγαλύτερος όγκος άμμου που χρειαζόμαστε για το σκυρόδεμα πρέπει να είναι σε συγκεκριμένο μέγεθος και η άμμος της ερήμου έχει λάθος σχήμα. Οι κόκκοι της είναι πολύ λείοι και στρογγυλεμένοι για να φτιάξουν ένα σταθερό σκυρόδεμα.
Κάθε χρόνο ο πλανήτης χρειάζεται περίπου 50 δισ. τόνους σε άμμο και χαλίκι και για να βρεθεί αυτή η ποσότητα πρέπει να προκληθούν τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Η άμμος που χρειάζεται η ανθρωπότητα βρίσκεται κυρίως σε όχθες ποταμών, σε λίμνες και ακτές.
Αυξάνεται η ζήτηση
Η ζήτηση αυτής της άμμου είναι τόσο μεγάλη στον πλανήτη που ολόκληρες όχθες και παραλίες μένουν χωρίς άμμο.
Με τον πληθυσμό του πλανήτη να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο η ανάγκη για την κατασκευή σπιτιών και πόλεων γίνεται όλο και πιο επιτακτική και κατ’ επέκταση και η ζήτηση για άμμο. Στην Ινδία, για παράδειγμα, η ζήτηση για άμμο στον τομέα των κατασκευών έχει τριπλασιαστεί από το 2000.
Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει μέσα στην τελευταία δεκαετία περισσότερη άμμο απ’ ό,τι οι ΗΠΑ ολόκληρο τον 20ο αιώνα. Οι ανάγκες είναι τόσο μεγάλες που ακόμη και το Ντουμπάι αν και βρίσκεται κοντά σε έρημο υποχρεώνεται να εισάγει άμμο από την Αυστραλία.
Στο Λάος και την Καμπότζη όπου γίνονται μεγάλες εξαγωγές άμμου οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι τα ποτάμια και οικοσυστήματα τους είναι έτοιμα να καταρρεύσουν από τις μεγάλες ποσότητες που αφαιρούν καθημερινά δεκάδες εργάτες.
Πωλείται στη μαύρη αγορά
Ωστόσο η ζήτηση δεν καλύπτεται μόνο με νόμιμες εξαγωγές αν σκεφθεί κανείς τα πολυτελή τεχνητά νησιά που δημιουργούνται ανά τον κόσμο και απαιτούν μεγάλες ποσότητες άμμου ή τις οθόνες των κινητών.
Στην Λατινική Αμερική και στην Αφρική οργανωμένες συμμορίες πωλούν άμμο στην μαύρη αγορά. Σύμφωνα με το BBC, οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα καταγγέλλουν ότι τα κυκλώματα χρησιμοποιούν ακόμη και παιδιά ως σκλάβους για να μαζεύουν άμμο.
